Ιερά Μονή Κάτω Παναγιάς
Πρόκειται για ένα σημαντικό βυζαντινό μοναστήρι, που βρίσκεται σε λειτουργία, καθώς δεν έπαψε να δραστηριοποιείται από την ίδρυσή του.
Είναι αφιερωμένο στο Γενέσιο της Θεοτόκου και κατά μία άποψη το προσωνύμιό του, Κάτω Παναγιά, αποδόθηκε σε αντιδιαστολή με τον σχετικά κοντινό ναό της Παρηγορήτισσας, ο οποίος είναι κτισμένος σε ψηλότερο σημείο στο κέντρο της Άρτας.
Iδρύθηκε στα μέσα του 13ου αιώνα από τον Μιχαήλ Δούκα Κομνηνό, Δεσπότη (ηγεμόνα) του κράτους της Ηπείρου, όπως συνάγεται από σχετικές πλίνθινες επιγραφές, που υπάρχουν στο ναό.
Το μοναστηριακό συγκρότημα αποτελείται από το καθολικό (κυρίως ναό), τα κελιά και άλλα βοηθητικά κτίρια.
Το καθολικό ανήκει στον τύπο της σταυρεπίστεγης τρίκλιτης βασιλικής, με ορθογώνιο τρούλο και με ποικιλόμορφη στέγη σε ανισοϋψή επίπεδα. Γνώρισε πολλές μετασκευές, με κυριότερη την κατεδάφιση του εξωνάρθηκα στα μέσα του προηγούμενου αιώνα. Είναι κτισμένο με το πλινθοπερίκλειστο σύστημα τοιχοποιίας, ενώ κατά τόπους έχει χρησιμοποιηθεί δομικό υλικό από κτίρια της αρχαίας Αμβρακίας.
Αρχικά ο ναός είχε μαρμάρινο τέμπλο, τμήματα του οποίου έχουν εντοπιστεί διάσπαρτα. Το σημερινό τέμπλο είναι κτιστό και οι τοιχογραφίες του, σύμφωνα με επιγραφή, χρονολογούνται το 1831.
Εξωτερικά έχει πλούσιο κεραμοπλαστικό διάκοσμο (πλίνθινη επιγραφή, σταυροειδές συμπίλημα). Εσωτερικά είναι κατάγραφος με τοιχογραφίες που χρονολογούνται σε διαφορετικές φάσεις, μία λίγο μετά τα μέσα του 13ου αιώνα (στο διακονικό) και μία δεύτερη τον 18ο αιώνα (κυρίως ναό). Τοιχογραφίες υπάρχουν επίσης στην εξωτερική όψη της δυτικής πλευράς του ναού.
Ο ίδιος αρχιτεκτονικός τύπος χρησιμοποιείται και στην Πόρτα Παναγία κοντά στην Πύλη Τρικάλων, έργο του Ιωάννη Κομνηνού Δούκα. Η ομοιότητα αυτή φανερώνει την επιρροή που άσκησε η αρχιτεκτονική του Δεσποτάτου της Ηπείρου σε όμορες περιοχές, όπως αυτές της Θεσσαλίας.
